LIỆT NỬA NGƯỜI

DO TAI BIẾN MẠCH MÁU NÃO

 

Liệt nửa người được YHCT gọi là Bán thân bất toại. Đây là thuật ngữ mô tả tình trạng người bệnh nửa người vận động yếu hay không vận động được.

Nguyên tắc cơ bản trong điều trị liệt nửa người do Tai biến mạch máu não là: Cần tiến hành sớm, ngay sau khi tình trạng tổn thương ở não đã ổn định, các chỉ số sinh tồn (mạch, huyết áp, nhiệt độ, nhịp thở) của người bệnh đã trở lại, ổn định, chỉ còn hội chứng liệt nửa người kèm theo có nói ngọng hoặc không.

Quá trình điều trị phục hồi phải phù hợp với tình hình sức khỏe của từng người bệnh, phục hồi từ các động tác vận động đơn giản đến phức tạp. Kết hợp với nhiều phương pháp như: Châm cứu, xoa bóp, bấm huyệt, thủy châm, uống thuốc, tự luyện tập thụ động, chủ động.  Ngoài ra cần chú ý chế độ nuôi dưỡng, phòng chống loét và các nhiễm trùng thứ phát khác (viêm phổi, viêm đường tiết niệu).

 

Bệnh danh theo Y học cổ truyền

 

Can Thận âm hư

Thường gặp ở những bệnh nhân tăng huyết áp, xơ vữa mạch, người trẻ tuổi.

Triệu chứng: Liệt nửa người, nửa mặt dưới cùng bên, tay chân bên liệt tê dại, hay hoa mắt, chóng mặt, mạch huyền tế sác.

Pháp trị: Tư âm tiềm dương, trấn hỏa tức phong.

Bài thuốc:

Bài 1: Đại đinh phong châu

                      Mạch môn                        10g            Sinh bạch thược                         10g

                     A giao                                 8g            Ngũ vị tử                                    8g

                      Sinh mẫu lệ                      10g             Sinh miết giáp                             10g

                     Sinh quy bản                      10g            Thục địa                                     12g

                     Sa nhân                             10g             Chích cam thảo                           08g

                     Kê tử hoàng                  02 quả

 

Bài 2: Trân châu mẫu hoàn

                                  Trân châu mẫu                                            Sinh địa hoàng            

                                 Đẳng sâm                                                     Đương quy            

                                 Bá tử nhân                                                    Toan táo nhân            

                                 Phục thần                                                      Long sỉ            

                                Trầm hương       

  

Bài 3: Lục vị gia giảm

                                               Lục vị            16g                                       Hoài sơn            12g

                                               Sơn thù            8g                                       Trạch tả            8g

                                              Đơn bì            12g                                       Bạch linh            12g

                                              Ngưu tất            12g                                    Đỗ trọng            12g

Châm cứu: Châm bổ các huyệt: Kiên ngung, Khúc trì, Thủ tam lý, Ngoại quan, Dương trì, Hợp cốc, Bát tà, Hoàn khiêu, Dương lăng tuyền, Huyền chung, Côn lôn, Giải khê, Giáp tích, C7 – D1, TL 4 – 5, Thái khê, Tam âm giao, Thái xung, Nội quan 2 bên.

Miệng méo: Địa thương, Giáp xa, Thừa tương bên liệt.

Nói ngọng: Liêm tuyền, Thượng liêm tuyền, Giản sử, Thông lý.

Xoa bóp bấm huyệt: Bóp day ấn huyệt, vận động bên liệt.

Hướng dẫn, động viên bệnh nhân tự vận động,  luyện tập.

 

Phong đàm

Thường gặp ở bệnh nhân tăng huyết áp, béo phì, Cholesterol máu cao.

Triệu chứng: Liệt nửa người kèm theo nửa mặt dưới cùng bên, tay chân tê dại, nặng nề, lưỡi cử động khó, có nói ngọng hoặc không, rêu lưỡi trắng dày, nhớt, mạch phù hoạt hoặc huyền hoạt.

Pháp điều trị: Trừ đàm thông lạc, thanh Can giáng hỏa

Bài thuốc:

Bài 1: Đạo đàm thang gia vị

Trần bì                   8g                Bán hạ chế             8g

Phục linh               8g                Cam thảo               6g

Bạch phụ tử           6g                Đởm nam tinh        8g

Chỉ thực                 8g                Toàn yết                4g

Cương tàm             8g               

Đờm nhiều gia Trúc lịch, Nước gừng.

Nói ngọng lâu không đỡ dùng bài Tứ thọ giải ngũ thang (Linh dương giác, Quế bì, Khương hoạt, Phòng phong, Bạch phụ tử, Táo nhân, Thiên ma, Cam thảo)

 

Bài 2: Thiên ma câu đằng ẩm gia giảm

Thiên ma             12g               Câu đằng              12g

Chi tử                  12g               Tang ký sinh        16g

Hoàng cầm          12g               Hà thủ ô               12g

Đỗ trọng              12g               Ích mẫu                12g

Bạch linh             12g               Thạch quyết minh 12g

Ngưu tất              12g

Châm cứu: Châm các huyệt nửa người bên liệt, các huyệt chữa miệng méo nói ngọng giống như thể Can thân âm hư

Trừ đàm: Túc tam lý, Phong long 2 bên

Xoa bóp bấm huyệt, vận động, luyện tập như trên

 

Khí trệ huyết ứ

Thường gặp ở những bệnh nhân liệt nửa người do nhồi máu não (do tắc mạch, lấp mạch), những bệnh nhân này có tiền sử bệnh van tim, xơ vữa mạch.

Triệu chứng: Liệt nửa người, liệt mặt cùng bên, có nói ngọng hoặc không, song trước khi xảy ra hôn mê thường có dấu hiệu báo động như: rối loạn cảm giác, nói khó, triệu chứng liệt khởi đầu từ từ, giai đoạn toàn phát có thể hôn mê vừa và nhẹ hoặc không hôn mê.

Pháp điều trị: Hành khí hoạt huyết, khu phong hóa đàm

Bài thuốc: Bổ dương hoàn ngũ thang gia giảm

Quy vĩ                             12g              Xuyên khung                             10g

Hoàng kỳ                        30g              Đào nhân                                     8g

Địa long                            6g                Xích thược                              12g

Hồng hoa                          8g     

Nếu liệt lâu ngày, đã dùng Đào nhân, Hồng hoa, Quy vĩ để hoạt huyết mà không đỡ thì thay bằng Thủy điệt, Manh trùng nướng cháy để phá ứ thông kinh lạc.

Châm cứu: Chọn các huyệt chữa liệt nửa người, nói ngọng, miệng méo giống như thể can thân âm hư. Châm thêm Huyết hải, Thái uyên 2 bên để hoạt huyết tiêu ứ.

Xoa bóp bấm huyệt, vận động, tập luyện như phần trên.

 

Một số điểm cần lưu ý khi điều trị bệnh nhân liệt nửa người

Nên dùng điện châm, mỗi lần châm 20 – 25 phút, dùng xung châm, cường độ mạnh (ở ngưỡng bệnh nhân có thể chịu đựng được). Châm thường xuyên, kết hợp châm với xoa bóp vận động cho bệnh nhân. Hướng dẫn, động viên người bệnh tích cực kiên trì luyện tập từ đơn giản đến phức tạp.

Thời gian phục hồi các di chứng thường đạt kết quả tối đa trong năm đầu, sau 1 năm khả năng hồi phục các di chứng hạn chế và rất chậm.

Dù bệnh nặng hay nhẹ, không bao giờ phục hồi lại hoàn toàn như bình thường, ít nhiều vẫn để lại di chứng như: giảm cơ lực, tư thế đi không đồng bộ, suy giảm trí tuệ…

Cần xây dựng chế độ ăn giàu chất đạm, sinh tố, tránh dùng các chất kích thích như: nước chè, cà phê, rượu, bia, thuốc lá, phòng chống lạnh đột ngột, tránh các stress tâm lý đề phòng tai biến

Trong quá trình điều trị phải chú ý kiểm soát tốt huyết áp của người bệnh.

Quý khách cần tư vấn về phòng và điều trị hãy liên lạc với chúng tôi:

PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y TRƯỜNG SINH ĐƯỜNG

58 Hà Chương - P. Trung Mỹ Tây - Quận 12 - TP. Hồ Chí Minh

ĐT: 0918151869. Email: bstruongsinh@yahoo.com.vn

                                             quocbaolong@yahoo.com

Tham khảo tại Website: phongkhamtruongsinhduong.com